Άρθρο προέδρου ΕΒΕΠ Βασίλη Κορκίδη για την Today Free Press
Ο προϋπολογισμός του 2026 είναι η «γέφυρα» σύνδεσης των δημόσιων οικονομικών του 2025 με το 2027 και πρέπει να εξασφαλίσει την ανάπτυξη και το πρωτογενές πλεόνασμα, ώστε όσα ανακοινώθηκαν και εξειδικεύτηκαν από το οικονομικό επιτελείο να υλοποιηθούν.
Ο νέος προϋπολογισμός πρέπει να δείχνει ότι δεν τιμωρεί, αλλά ενισχύει την κοινωνία, ότι δεν φοβάται τα πλεονάσματα, αλλά τα αξιοποιεί, ότι δεν είναι λογιστική άσκηση, αλλά στρατηγικό εργαλείο και ότι δεν προσαρμόζεται απλά, αλλά κεφαλαιοποιεί τις ευρωπαϊκές αποφάσεις.
Το προσχέδιο περιλαμβάνει βασικές προβλέψεις με ρυθμό ανάπτυξης 2,2%, πρωτογενές πλεόνασμα 2,4 %, μείωση δημόσιου χρέους κάτω από 140% με το ΑΕΠ στα 260 δις ευρώ, τον πληθωρισμό στο 2,2% και κάποιες κατευθύνσεις με ελαφρύνσεις 1,76 δις ευρώ, ανάπτυξη επενδύσεων 10,2% με 17 δις ευρώ, αύξηση εξαγωγών κατά 4,5%, περιορισμό ιδιωτικής κατανάλωσης στο 1,7% και μείωση της ανεργίας στο 7,4%.
Τα μηνύματα του νέου προϋπολογισμού προς την ελληνική κοινωνία πρέπει να εκπέμπουν σταθερότητα και ασφάλεια, ανάσχεση της ακρίβειας και στήριξη του εισοδήματος, οικονομική προοπτική και όχι μόνο λογιστική διαχείριση, μέριμνα για τα ευάλωτα νοικοκυριά, τους νέους και τις πολύτεκνες οικογένειες, στήριξη στα μεσαία εισοδήματα με δουλειές και στέγη, δικαιοσύνη στις κοινωνικές ανισότητες και τέλος τη βεβαιότητα πως το κράτος μπορεί να στηρίξει τους πολίτες του.
Οι μόνιμες και δίκαιες φοροελαφρύνσεις στο εισόδημα, η προστασία από τον πληθωρισμό, το ενεργειακό κόστος και η ανάσχεση της απώλειας αγοραστικής δύναμης για τα νοικοκυριά είναι βασικά μηνύματα που ήδη έχουν ακουστεί από το 2025 και μένει να υλοποιηθούν το 2026, αφού το πλεόνασμα πρέπει να επιστρέφει στην κοινωνία.
Προς την οικονομία, τις επιχειρήσεις και τις αγορές, ο προϋπολογισμός πρέπει να εκπέμπει συνέπεια και αξιοπιστία με τη τήρηση των συμφωνημένων δημοσιονομικών στόχων για πρωτογενές πλεόνασμα, μείωση χρέους και διατήρηση επενδυτικής βαθμίδας.
Επίσης πρέπει να εκπέμπει μεταρρυθμιστική συνέχεια και όχι στασιμότητα με φορολογική σταθερότητα, ψηφιοποίηση, επιτάχυνση αδειοδοτήσεων και επενδύσεων. Το επενδυτικό και εξαγωγικό σήμα του νέου προϋπολογισμού συνεχίζει να βασίζεται στο ΤΑΑ, τις ιδιωτικές επενδύσεις και τη σύνδεση κινήτρων με εξωστρέφεια, καινοτομία, και πράσινη μετάβαση, ως μοχλούς ανάπτυξης. Η μείωση της αβεβαιότητας θα πρέπει να αυξήσει τη προστασία από κλιματικούς, ενεργειακούς και γεωπολιτικούς κλυδωνισμούς με μεγαλύτερη προβλεψιμότητα και ρεαλιστικά εναλλακτικά σχέδια.
Ο προϋπολογισμός πρέπει να καλλιεργεί μήνυμα συνέχειας της δημοσιονομικής πειθαρχίας, με διατήρηση πλεονασμάτων. Η δημιουργία μάλιστα δημοσιονομικού χώρου μέσω υπερπλεονασμάτων δίνει ευελιξία για παρεμβάσεις. Η εκτέλεση και η επίτευξη των στόχων εξαρτώνται από εξωτερικά ρίσκα, επιβράδυνση της παγκόσμιας ζήτησης, ενεργειακές τιμές, πληθωρισμό, και γεωπολιτικές εντάσεις. Η εξάρτηση από κοινοτικά κονδύλια για επενδυτικά έργα και η έγκαιρη απορρόφηση τους θα επηρεάσει σημαντικά τους στόχους. Το 2025, το πρωτογενές πλεόνασμα θα υπερβεί όχι μόνο τον αρχικό στόχο του 2,4%, αλλά και τις νεότερες προβλέψεις που το ανεβάζουν στο 3,5% του ΑΕΠ. Ήδη το οκτάμηνο το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε στα 8,5 δις ευρώ έναντι στόχου 4,93 δις ευρώ στον προϋπολογισμό, που σημαίνει ότι και φέτος η δημοσιονομική επίδοση της χώρας θα κυμανθεί πολύ υψηλότερα από τους αρχικούς στόχους.
Συνοψίζοντας, οι παράγοντες που μπορούν να «κλειδώσουν» τους στόχους του προϋπολογισμού είναι η επιτάχυνση των επενδύσεων, η συγκράτηση τιμών ενέργειας, η διατήρηση θετικού τουριστικού ρεύματος, η ανθεκτική κατανάλωση λόγω ελαφρύνσεων σε μισθούς και φορολογία, καθώς και η καλή εκτέλεση εσόδων από ΦΠΑ, έμμεσους και άμεσους φόρους. Οι παράγοντες που μπορεί να «εκτροχιάσουν» τον προϋπολογισμό είναι η άνοδος επιτοκίων και ενεργειακών τιμών, η καθυστέρηση έργων του ΤΑΑ, οι εμπορικές εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ–ΕΕ και Κίνας, υποχώρηση της κατανάλωσης, ασθενέστερες εξαγωγές και μια νέα κρίση στη ναυσιπλοΐα.
Χωρίς να μπορούμε να προβλέψουμε την κατεύθυνση ρίσκων γύρω από τους επίσημους στόχους, πιστεύω πως σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, μένουμε αρχικά στο βασικό σενάριο, έχουμε σίγουρα απομακρυνθεί από το δυσμενές σενάριο και ελπίζουμε πάντα για το πιο αισιόδοξο.
