Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
του Κοσμά Θεοδωρίδη, προέδρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μεσιτών
Η στεγαστική κρίση στις πόλεις είναι το θέμα σε όλες τις παρέες. Στην Αθήνα, ένα δυάρι στο Παγκράτι μπορεί να ξεπεράσει τα 700 ευρώ, ενώ στη Σαντορίνη ή τη Μύκονο η μίσθωση αξιοπρεπούς σπιτιού για έναν εργαζόμενο μοιάζει σχεδόν αδύνατη. Οι νέοι ασφυκτιούν και οι οικογένειες ζουν με τον διαρκή φόβο της αύξησης του ενοικίου.
Η απόκτηση έστω και μικρομεσαίου διαμερίσματος σε πολλές περιοχές της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης μπορεί να είναι άπιαστο όνειρο ακόμα και για ένα νέο ζευγάρι με μεσαίους μισθούς. Κι ακόμα κι αν το αποκτήσουν, θα πρέπει στις περισσότερες περιπτώσεις να πληρώνουν δάνειο εφ´ όρου -παραγωγικής τουλάχιστον- ζωής.
Η άλλη Ελλάδα που σιωπά
Μακριά από το άγχος των μεγαλουπόλεων, υπάρχει μια άλλη Ελλάδα. Χωριά της Ηπείρου που βουλιάζουν στη σιωπή, πέτρινα σπίτια στη Δυτική Μακεδονία και τη Θράκη που στέκουν κλειστά, αυλές με γερασμένα φυτά και ξεθωριασμένα παραθυρόφυλλα. Εκεί, οι τιμές δεν έχουν καμία σχέση με τα αστικά κέντρα κι είναι προσωπικό μου στοίχημα να το αναδείξω.
Πρόσφατα έκανα ένα σχόλιο για φθηνά σπίτια στην περιφέρεια σε μια συνέντευξη. Αμέσως, συνάδελφοι και φίλοι από όλη την Ελλάδα με βομβάρδισαν κυριολεκτικά με σπίτια που στοιχίζουν λιγότερο από ένα ΙΧ αυτοκίνητο. Απο τον Έβρο ως την Πελοπόννησο και από την Καστοριά ως τα ορεινά της Κρήτης, μια απλή περιήγηση στις ιστοσελίδες αγγελιών τους επιβεβαιώνει.
«Στο χωριό του παππού μου, μπορείς να βρεις σπίτι με 8.000 ευρώ. Όταν το είπα σε φίλους στην Αθήνα, δεν το πίστευαν», έγραψε η 38 χρονη Μαρία, που πρόσφατα αγόρασε ένα παλιό σπίτι σε χωριό του νομού Ευρυτανίας.
Οι κληρονόμοι που φεύγουν, τα σπίτια που μένουν
Η εικόνα είναι κοινή: ηλικιωμένοι που φεύγουν από τη ζωή αφήνουν πίσω σπίτια που κληρονομούν παιδιά και εγγόνια χωρίς διάθεση να τα κρατήσουν.
«Μου τηλεφώνησε πελάτισσα από τη Γερμανία. Είχε κληρονομήσει το πατρικό της στη Θράκη και ήθελε να το πουλήσει αμέσως. Δεν την ένοιαζε η τιμή, μόνο να απαλλαγεί από το βάρος», λέει συνάδελφος μεσίτης της περιοχής. Έτσι, τα σπίτια βγαίνουν στην αγορά σε εξευτελιστικά ποσά, μικρότερα κι από ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο.
Στον Βόρειο Έβρο μάλιστα, όπου μπορείς να βρεις ακόμα πέτρινο σπίτι με λιγότερο από 10.000€, τίθεται κι ένα σοβαρότατο εθνικό θέμα. Ο παπά-Αλέξης, φίλος που πήγε παπάς στους Μεταξάδες μου είπε με παράπονο ότι έχει κάνει δεκάδες κηδείες και μόνο δύο βαπτίσεις. Και το πλέον ανησυχητικό, ότι δεκάδες σπίτια στην περιοχή πωλούνται σε τουρκικής καταγωγής πολίτες, όπως ψιθυρίζεται με γενναία οικονομική βοήθεια από τη φίλη και σύμμαχο πέραν του Έβρου. Κι όλα αυτά σε μια περιοχή που είχε μόλις προ ολίγων ετών αμιγώς Χριστιανούς κατοίκους.
Ένα φαινόμενο που ταξιδεύει στην Ευρώπη
Στην Ιταλία και την Ισπανία, αρκετοί δήμοι προσφέρουν σπίτια με 1 ευρώ, αρκεί να τα ανακαινίσεις. Στην Ελλάδα δεν έχουμε δει ακόμα τέτοια ακραία παραδείγματα. Όμως στην πράξη, η διαφορά είναι μικρή: 5.000 ή 10.000 ευρώ αρκούν για να αποκτήσει κανείς περιουσία. Και κυρίως, να ξέρει πως ό,τι και να γίνει κάπου έχει ένα κεραμίδι να στεγάσει τον εαυτό του και την οικογένεια του. Πολύ περισσότερο που το συνταξιοδοτικό καταρρέει γοργά και η ζωή στις πόλεις γίνεται απαγορευτική για τους συνταξιούχους. Καθώς ταξιδεύετε, ρωτήστε τους νόμιμους μεσίτες των περιοχών που επισκέπτεστε. Μπορεί οι απαντήσεις να σας ξαφνιάσουν.
Όνειρα με πέτρα και ξύλο
Τι μπορεί να κάνει κανείς με ένα τέτοιο ακίνητο; Η απάντηση εξαρτάται από τη φαντασία. Ένα πέτρινο διώροφο μπορεί να γίνει ρομαντικό εξοχικό, ένας ξενώνας για πεζοπόρους ή ακόμη και ένα μικρό καταφύγιο για τηλεργασία. Και γιατί όχι ένας τόπος για να μεγαλώσει την οικογένεια είτε όλο το χρόνο είτε στις διακοπές. Σε επαφή με τη φύση.
«Μετακόμισα σε χωριό της Αρκαδίας και δουλεύω από εκεί. Ανακαινίσαμε το παλιό σπίτι με 15.000 ευρώ και το καλοκαίρι φιλοξενούμε φίλους από την πόλη. Είναι άλλος τρόπος ζωής», ανέφερε σε μια παρέα ο 40χρονος Δημήτρης, μηχανικός πληροφορικής.
Οι δυσκολίες που κρύβονται πίσω από την εικόνα
Η περιφέρεια, βέβαια, δεν είναι πάντα ειδυλλιακή. Και η εγκατάλειψη της είναι ένα βασικό σκέλος της στεγαστικής κρισεως καθώς οι νέοι αφήνουν την επαρχία όπου έχουν κατοικία για τις πόλεις, όπου αναζητούν. Και για όποιους θέλουν να δοκιμάσουν να μείνουν ή να πάνε εκεί; Η έλλειψη γιατρών, σχολείων ή ακόμα και σταθερής σύνδεσης στο ίντερνετ είναι αποτρεπτικός παράγοντας. Αν και στο τελευταίο ο Ελον Μασκ και το Starlink έχει κάνει τη διαφορά, δίνοντας νέα πνοή σε ξεχασμένους οικισμούς. Και σίγουρα, δεν είναι κάθε παλιό χωριό έτοιμο να δεχθεί «ξένους». Όμως η τάση υπάρχει και μεγαλώνει.
Από την κρίση στην ευκαιρία
Η στεγαστική κρίση είναι σκληρή πραγματικότητα για όσους ζουν στις πόλεις. Αλλά για όσους τολμούν να κοιτάξουν πιο μακριά, η ελληνική περιφέρεια κρύβει θησαυρούς. Σπίτια που μοιάζουν ξεχασμένα μπορούν να ξαναγίνουν σπίτια γεμάτα ζωή.
Και όπως λέει η Μαρία, που βρήκε το δικό της καταφύγιο στην Ευρυτανία:
«Όταν ανοίγω το παράθυρο και βλέπω το βουνό, δεν με νοιάζει ότι το σπίτι μου κόστισε λιγότερο από το αμάξι μου. Με νοιάζει ότι νιώθω πλούσια κάθε μέρα».
