Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
συνέντευξη στη Μάρθα Λεκκάκου
Από την αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης έως τη θέση της κυβέρνησης στο τρέχον πολιτικό σκηνικό, ο Υφυπουργός Παιδείας Κώστας Βλάσης παρουσιάζει ένα συνεκτικό αφήγημα αλλαγών και προκλήσεων. Μιλώντας για τον νέο θεσμό των Ακαδημιών Επαγγελματικής Κατάρτισης, τη στενή σύνδεση της κατάρτισης με την αγορά εργασίας, την αύξηση των θέσεων μαθητείας και τον κοινωνικό ρόλο της διά βίου μάθησης, υποστηρίζει ότι η επαγγελματική εκπαίδευση «δεν είναι λύση ανάγκης, αλλά σοβαρή επαγγελματική επιλογή».
Παράλληλα, αναφέρεται στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες για τις δεξιότητες, υπογραμμίζοντας την ευρωπαϊκή αναγνώριση του ελληνικού προσανατολισμού. Στο πολιτικό πεδίο, παραδέχεται ότι η κυβερνητική φθορά είναι υπαρκτή, εκτιμά όμως ότι «το έργο μιλάει τη γλώσσα της πραγματικότητας» και μπορεί να ανατρέψει τις τάσεις, ενώ χαρακτηρίζει τις κινήσεις του Αλέξη Τσίπρα ως «επικοινωνιακό πυροτέχνημα» που ανακυκλώνει ένα αφήγημα ξεπερασμένο από τις ανάγκες της εποχής.
- Κύριε Βλάση, έχετε αναλάβει την ευθύνη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης — ενός τομέα που για χρόνια έμενε στο περιθώριο. Ποια είναι η νέα ταυτότητα που θέλετε να αποκτήσει αυτός ο χώρος; Και με ποια εργαλεία θα γίνει ελκυστικός για τους νέους;
Για πολλά χρόνια, η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση καθώς και η Δια Βίου Μάθηση έμεναν στη σκιά, θεωρούνταν δεύτερη επιλογή. Στόχος μας είναι να δώσουμε ένα τέλος στη νοοτροπία αυτή. Εργαζόμαστε συστηματικά ώστε η ΕΕΚ να αποκτήσει νέα ταυτότητα, κύρος και προοπτική. Η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση δεν είναι το «αποπαίδι» του εκπαιδευτικού μας συστήματος, αλλά ένας ξεχωριστός δρόμος, που μπορεί να οδηγήσει στην επαγγελματική αποκατάσταση και την καταξίωση.
Αυτή η αλλαγή δεν θα γίνει μέσω συνθημάτων αλλά μέσα από ουσιαστικές πρωτοβουλίες. Στο πλαίσιο αυτό προχωράμε στην ίδρυση Ακαδημιών Επαγγελματικής Κατάρτισης, έναν νέο θεσμό με αποστολή να συνδέσει οργανικά την εκπαίδευση με την παραγωγή και την καινοτομία. Παράλληλα, ανανεώνουμε τα προγράμματα σπουδών στα ΣΑΕΚ, ενισχύουμε τις υποδομές, εξοπλίζουμε τα εργαστήρια, στηρίζουμε τη μαθητεία με πραγματικές θέσεις σε επιχειρήσεις. Ακόμα, αποκτούμε εξωστρέφεια με τη συμμετοχή της χώρας μας σε ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς δεξιοτήτων όπως το Euroskills αλλά και με την ανταλλαγή καλών πρακτικών μέσω της σύναψης μνημονίων με χώρες όπως η Γερμανία. Με αυτό τον τρόπο οι νέες και οι νέοι διαπιστώνουν ότι όσα μαθαίνουν, έχουν αντίκρισμα. Γιατί όταν ο εκπαιδευόμενος νιώθει ότι οι κόποι του μετατρέπονται σε προοπτική, τότε η εκπαίδευση αποκτά αξία.
Το μεγάλο στοίχημα είναι να αποδείξουμε τόσο στους γονείς όσο και στα παιδιά πως η επαγγελματική εκπαίδευση είναι μία σοβαρή επαγγελματική επιλογή και όχι μια «λύση ανάγκης».
- Η αγορά εργασίας αλλάζει ραγδαία. Πώς συνδέεται ο σχεδιασμός σας με τις πραγματικές ανάγκες των επιχειρήσεων; Τι περιμένουμε τους επόμενους μήνες σε θεσμικό ή προγραμματικό επίπεδο για να ανέβει η αξία του αποφοίτου επαγγελματικής εκπαίδευσης;
Ο προσανατολισμός του εκπαιδευτικού συστήματος στις ανάγκες της αγοράς εργασίας και τις απαιτήσεις της εποχής είναι ζωτικής σημασίας για κάθε σύγχρονο κράτος.
Στη λογική αυτή θεσπίζουμε το θεσμό των Ακαδημιών Επαγγελματικής Κατάρτισης, έναν θεσμό που μπορεί δυνητικά να αναμορφώσει τον τομέα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης στη χώρα μας. Οι Ακαδημίες θα δημιουργούνται μέσω σύμπραξης του Υπουργείου Παιδείας με ιδιωτικούς οικονομικούς φορείς και θα λειτουργούν ως παραρτήματα δημόσιων Σχολών Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης, με σαφή θεματική εξειδίκευση και περιφερειακή εμβέλεια. Το κράτος διασφαλίζει δωρεάν φοίτηση. Οι συνεργαζόμενοι οικονομικοί φορείς αναλαμβάνουν υποδομές, σύγχρονο εργαστηριακό εξοπλισμό, ενώ εξασφαλίζουν θέσεις πρακτικής άσκησης ή μαθητείας και πρόσθετους πόρους όπου χρειάζεται. Επιπλέον, οι οικονομικοί φορείς αναλαμβάνουν την υποχρέωση να απορροφήσουν στις επιχειρήσεις τους το 40% των αποφοίτων της Ακαδημίας Επαγγελματικής Κατάρτισης, μετά από την πιστοποίησή τους από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Τα οφέλη θα είναι τεράστια για τις τοπικές κοινωνίες, καθώς τα θεματικά αντικείμενα και οι ειδικότητες θα επιλέγονται με γνώμονα τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά κάθε περιφέρειας, ώστε η κατάρτιση να συνδέεται με τις τοπικές τεχνολογίες, να δημιουργεί υπεραξία για τις τοπικές κοινωνίες και να στηρίζει την αποκέντρωση των ευκαιριών. Το προσδοκώμενο αποτέλεσμα είναι να μπορέσουμε να κρατήσουμε τα παιδιά μας στον τόπο τους, προσφέροντάς τους ρεαλιστικές ευκαιρίες ποιοτικής επαγγελματικής αποκατάστασης.
Επιπρόσθετα, τα στατιστικά δεδομένα για το Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας 2025-2026 επιβεβαιώνουν τη θεσμική στρατηγική του Υπουργείου για την ΕΕΚ. Φέτος, συγκεντρώθηκαν συνολικά 14.116 θέσεις, εκ των οποίων 72% προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα (10.199 θέσεις, αυξημένες κατά 40% σε σχέση με πέρυσι). Το γεγονός ότι η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα ξεπερνά τα δύο τρίτα των θέσεων καταδεικνύει την έμπρακτη εμπιστοσύνη και στήριξη των επιχειρήσεων στον θεσμό.
Με αυτόν τον τρόπο, η ΕΕΚ και οι νέοι αποκτούν ρεαλιστική προοπτική απασχόλησης, οι επιχειρήσεις εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, και οι τοπικές κοινωνίες όφελος από την παραμονή και την αξιοποίηση του δυναμικού τους.
- Η δια βίου μάθηση είναι και κοινωνική πολιτική: δίνει ευκαιρίες σε ανθρώπους που έμειναν πίσω. Τι σκοπεύετε να κάνετε για την ενίσχυση των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας, των προγραμμάτων επανεκπαίδευσης ενηλίκων και των δράσεων ψηφιακών δεξιοτήτων;
Η Διά Βίου Μάθηση είναι υπόθεση κοινωνικής δικαιοσύνης. Δίνει ευκαιρίες σε ανθρώπους που κάποτε έμειναν πίσω, σε εργαζόμενους που χρειάζονται νέα δεξιότητα, σε πολίτες που θέλουν να σταθούν ξανά στα πόδια τους. Είναι το πιο ανθρώπινο κομμάτι της εκπαίδευσης, γιατί λέει σε όλους: ποτέ δεν είναι αργά να ξαναρχίσεις.
Επενδύουμε στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, ενισχύουμε τα προγράμματα επανεκπαίδευσης ενηλίκων και δημιουργούμε διαδρομές μάθησης που να είναι πρακτικές, ευέλικτες και συνδεδεμένες με τις ανάγκες της ζωής. Η ψηφιακή εποχή απαιτεί συνεχή ανανέωση γνώσεων· γι’ αυτό εστιάζουμε σε προγράμματα που προσφέρουν ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες, ώστε κανείς να μη μείνει εκτός των εξελίξεων.
Η εκπαίδευση δεν τελειώνει στα 18 ή στα 22. Είναι μια διαδρομή που διαρκεί όσο και η ζωή. Και το κράτος έχει καθήκον να στηρίξει κάθε πολίτη σε αυτή τη διαδρομή, είτε είναι μαθητής, είτε γονιός, είτε εργαζόμενος. Γιατί μια κοινωνία που μαθαίνει, είναι μια κοινωνία που αντέχει και προχωρά.
- Μόλις επιστρέψατε από τη Σύνοδο Κορυφής για την Εκπαίδευση και τις Δεξιότητες στις Βρυξέλλες — μια από τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές διαδικασίες για το μέλλον της εκπαίδευσης. Τι συμπεράσματα κομίζετε από τη Σύνοδο;
Η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες ανέδειξε τα κρίσιμα ζητούμενα για την Ευρωπαϊκή Εκπαίδευση: αύξηση της ελκυστικότητας της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επένδυση στους ανθρώπους, ανάπτυξη τεχνικών δεξιοτήτων και στενή συνεργασία κράτους – επιχειρήσεων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Επιπλέον, η Σύνοδος αποτέλεσε βήμα για την χάραξη κοινής στρατηγικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με όλες τις χώρες να συνδιαμορφώνουν πολιτικές και δράσεις για τις δεξιότητες του μέλλοντος.
Η Ελλάδα πρωτοπορεί και ευθυγραμμίζεται πλήρως με αυτή την κατεύθυνση: μέσω των νέων οδηγών κατάρτισης, των Ακαδημιών ΕΕΚ και των εφαρμοσμένων μεταρρυθμίσεων, η ΕΕΚ συνδέεται άμεσα με την αγορά εργασίας. Μάλιστα αξίζει να αναφερθεί ενδεικτικά ότι για το μεταλυκειακό έτος 2025‑2026 διατέθηκαν 14.116 θέσεις μαθητείας, εκ των οποίων 10.199 στον ιδιωτικό τομέα, καλύπτοντας το 72 % του συνόλου και σημειώνοντας αύξηση 40 % σε σχέση με πέρυσι.
Ο νέος θεσμός των Επαγγελματικών Ακαδημιών προσέλκυσε το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων αξιωματούχων στη Σύνοδο, αναγνωρίζοντάς το ως καλή πρακτική με δυναμική για το μέλλον.
Με αυτόν τον τρόπο η ΕΕΚ αναδεικνύεται ισάξια και πρώτη επιλογή για τους νέους, προσφέροντας δεξιότητες, ευκαιρίες και κοινωνική αναγνώριση σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
- Κατά τον 6ο συνεχή χρόνο διακυβέρνησης, η Νέα Δημοκρατία, με βάση τα δημοσκοπικά ευρήματα, σημειώνει κόπωση και φθορά που την απομακρύνουν από μια 3η αυτοδύναμη εκλογή. Τι περιθώρια υπάρχουν, πιστεύετε για να αλλάξει η εικόνα αυτή;
Ο κόσμος ορθώς και έχει απαιτήσεις από εμάς και σαφώς είμαστε σε συνεχή επαφή με την κοινωνία για να αφουγκραζόμαστε το σφυγμό της. Η Νέα Δημοκρατία παραμένει η βασική δύναμη σταθερότητας και αυτό προκύπτει και δημοσκοπικά παρά την όποια φθορά. Λάθη και παραλείψεις υπήρξαν, όμως αυτό δεν μπορεί να ακυρώσει το σημαντικό έργο το οποίο έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια.
Θεωρώ ότι έχουμε μπροστά μας ένα επαρκές διάστημα, ώστε μέσα από διορθωτικές κινήσεις και νέες πρωτοβουλίες, οι οποίες θα εστιάζουν στη αναβάθμιση της λειτουργίας του κράτους και στη στήριξη του εισοδήματος της ελληνικής οικογένειας, θα αποδειχθούμε αντάξιοι της εμπιστοσύνης των Ελλήνων πολιτών και θα διεκδικήσουμε με αξιώσεις την ανανέωση της εμπιστοσύνης αυτής.
Δεν εισερχόμαστε σε παιχνίδια προπαγάνδας ή μικροπολιτικών αντιπαραθέσεων των υπολοίπων κομμάτων· η προτεραιότητά μας είναι να αλλάζουμε τα κακώς κείμενα, να προωθούμε θεσμικές αλλαγές και να βελτιώνουμε τη ζωή των πολιτών μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού, της κοινωνικής στήριξης, των δράσεων για στέγαση και ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Γιατί, στο τέλος, αυτό που μετρά δεν είναι η επικοινωνία· είναι το έργο. Και το έργο, όσο κι αν αμφισβητηθεί, πάντα μιλάει τη γλώσσα της πραγματικότητας. Η συνέπεια και η αποτελεσματικότητά μας δημιουργούν προϋποθέσεις ώστε η παράταξη να παραμείνει η κυρίαρχη δύναμη και να διεκδικήσει με αξιοπιστία τη νίκη στις επόμενες εκλογές.
- Βλέπουμε κινητικότητα στον χώρο της αριστεράς. Ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί rebranding επιστροφής με δημόσιες παρεμβάσεις. Πως διαβάζετε αυτές τις κινήσεις;
Η «επιστροφή» του κ. Τσίπρα μοιάζει περισσότερο με ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα παρά με ουσιαστική πολιτική πρόταση. Η χώρα έχει προχωρήσει, η κοινωνία έχει ωριμάσει και οι πολίτες δεν γοητεύονται πια από παλιές συνταγές που δοκιμάστηκαν και απέτυχαν. Το rebranding δεν αλλάζει το περιεχόμενο — κι εδώ το περιεχόμενο είναι γνωστό: αντιφατικός λόγος, εύκολες υποσχέσεις, καμία αυτοκριτική.
Σε μια περίοδο που η Ελλάδα χρειάζεται σταθερότητα, σοβαρότητα και σχέδιο, η επιστροφή στο ίδιο αφήγημα του 2015 απλώς υπογραμμίζει την απόσταση που χωρίζει τον κ. Τσίπρα από τις ανάγκες της εποχής. Η κυβέρνηση δεν πρόκειται να μπει σε μικροπολιτικούς καβγάδες∙ συνεχίζει να εργάζεται για τη χώρα, ενώ η αντιπολίτευση αναζητά ρόλο.
Οι πολίτες έχουν μνήμη, έχουν εμπειρία και ξέρουν ποιος μπορεί να οδηγήσει την Ελλάδα μπροστά και ποιος απλώς ανακυκλώνει το παρελθόν με καινούριο περιτύλιγμα.
