Την τιμητική του έχει εδώ και μέρες ο «άγνωστος στρατιώτης» όσο ποτέ προηγούμενα δεν την είχε στο παρελθόν. Αποσιωπάται, μεταξύ των πολλών που θα εκτεθούν παρακάτω, ότι το σύμβολο δεν έχει χαρακτηριστεί ακόμη ως νεότερο μνημείο. Επιπλέον οι πρώτοι που επιδεικνύουν ανάρμοστη στάση είναι οι πολιτικοί αφού στις παρελάσεις η εξέδρα των επισήμων δεν στήνεται απέναντι αλλά μπροστά και στο πλάι με αποτέλεσμα να το έχουν πλάτη στις παρελάσεις των Ενόπλων Δυνάμεων.
Πάμε τώρα στα υπόλοιπα. Η απόφαση, λοιπόν, θεμελίωσης του ελήφθη από τον δικτάτορα Θ. Πάγκαλο στις αρχές του 1926 και εγκαινιάστηκε την 25η Μαρτίου 1932 από τον αντιπρόεδρο της τελευταίας κυβέρνησης Βενιζέλου και πρώην πρωθυπουργό Ανδρέα Μιχαλακόπουλο. Η κατασκευή του καθυστέρησε 6 χρόνια λόγω της έντονης διαμάχης των αρχιτεκτόνων και των γλυπτών οι οποίοι κλήθηκαν να δημιουργήσουν ταφικό έργο στο πρότυπο του Γαλλικού υποδείγματος ώστε να τιμώνται οι πεσόντες των πολέμων, όμως παρέδωσαν ειδωλολατρικό κενοτάφιο.
Αντιθέσεις
Το μνημείο δεν φέρει ορθόδοξο Σταυρό παρότι στον τοίχο που το πλαισιώνει είναι χαραγμένα τα ονόματα σημαντικών μαχών του Ελληνικού Στρατού κατά τον 20ο αιώνα. Η δε ανάγλυφη παράσταση του γυμνού οπλίτη με αρχαϊκή περικεφαλαία και ασπίδα σε ύπτια στάση, εμπνευσμένη από τα αγάλματα του ναού της Αφαίας Αθηνάς στην Αίγινα, καθώς και η χάραξη φράσεων από τον Επιτάφιο του Περικλή («ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος» κτλ) έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το «άσβηστο καντήλι» που καίει – από το 1932- τη φλόγα του μοναστηριού της Αγ. Λαύρας και βρίσκεται στην πρόσοψη. Συνεπώς οι ήρωες του Μαραθώνα, των Πλαταιών, της Σαλαμίνας, των Θερμοπυλών απεικονίζονται αλλά δεν αναφέρονται ενώ της Επανάστασης του 1821 τιμώνται νοητά με το μοναστηριακό καντήλι.
Εκείνη δε την περίοδο είχαν εκφραστεί σοβαρές αντιρρήσεις διότι ανάμεσα στα Παλαιά Ανάκτορα (Βουλή) και στην Ιερά Μητρόπολη Αθηνών παρεμβάλλονταν σύμβολα «μη συνάδοντα με τα χρηστά ήθη και τη χριστιανική πίστη».
Υποβάθμιση
Όσα κι αν λέγονται τώρα, προφανώς αντλημένα από εξωραϊσμένες αναφορές, ουδόλως απηχούν την πραγματικότητα. Στα εγκαίνια του μνημείου δεν παρέστη καν ο πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος ούτε βέβαια έτερος αρχηγός κράτους. Το ίδιο απόγευμα, της 25ης Μαρτίου 1932, πραγματοποιήθηκε συμβούλιο πολιτικών αρχηγών ( Γρ. Δαφνής: «Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων 1923-1940»), εξετάζοντας τη δημιουργία Οικουμενικής κυβέρνησης λόγω της δεινής οικονομικής κατάστασης που επιτείνονταν και από το παγκόσμιο κραχ του 1929. Η διεθνής οικονομική βοήθεια από το Συμβούλιο της Κοινωνίας Των Εθνών (ΚΤΕ) δεν εγκρίθηκε ποτέ, η κυβέρνηση έπεσε και ανυπέρβλητα τείχη ορθώθηκαν εκ νέου.
Ο υφυπουργός του Πάγκαλου
Αντίστοιχα το 1926, όταν ο υφυπουργός Στρατιωτικών του Πάγκαλου, Κ. Νίδερ υπέγραφε το ΦΕΚ (28/2/1926) του διαγωνισμού ανέγερσης, η κοινή γνώμη απασχολούνταν με πολύ σοβαρότερα ζητήματα, κυρίως με την επαναφορά της ποινής του «δι’ αγχόνης θανάτου» σε βάρος κομμουνιστών και καταχραστών δημοσίου χρήματος. Κι ενώ οι πρώτοι οδηγούνταν γρήγορα στην κρεμάλα, οι δεύτεροι συλλαμβάνονταν αλλά εις βάρος τους ανάκριση βράδυνε. Επιπλέον, από την πρώτη στιγμή της δικτατορίας του, την 25η Ιουνίου 2025, υπόσχονταν εκλογές τις οποίες δεν πραγματοποιούσε ενώ προς το τέλος της 14μηνης παραμονής του στην εξουσία, άμεσοι συνεργάτες όπως και η σύζυγος του κατηγορήθηκαν για σκάνδαλα. Ούτως ή άλλως, στον απολογισμό της κυβερνητικής του θητείας δεν περιλαμβάνει το έργο δίνοντας έμφαση σε άλλη όπως στην ίδρυση της Ακαδημίας Αθηνών και στην ασφαλτόστρωση των κεντρικών δρόμων της Αθήνας.
Δύο δεκαετίες μετά θα συλληφθεί και θα φυλακιστεί (1945) για δωσιλογισμό και συνεργασία με τον Γερμανό κατακτητή.
Χούντα
Αναμφίβολα ο «Άγνωστος Στρατιώτης» είναι το μνημειώδες ορόσημο των αγώνων του έθνους στο οποίο αποτίουν φόρο τιμής οι αρχηγοί ξένων κρατών και αποστολών. Η ιστορικότητα του ωστόσο, όχι ο συμβολισμός του, δεν ευνοεί τις πολλές – πολλές αντιπαραθέσεις. Άσε που επί Χούντας χρησιμοποιούνταν ως ντεκόρ, όπως και το ευρύχωρο Παναθηναϊκό Στάδιο στις επετείους της «εθνοσωτήριου επαναστάσεως». Έτσι για να μην ξεχνούν οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι.
