Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
Συνέντευξη στη Μάρθα Λεκκάκου
«Το ελληνικό δημόσιο κατατάσσεται ανάμεσα στις ηγέτιδες δυνάμεις στην Ευρώπη ως προς την ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης στις λειτουργίες του, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων», δηλώνει με συνέντευξη της στην Today Press, η Υφυπουργός Εσωτερικών, Βιβή Χαραλαμπογιάννη.
Κυρία Χαραλαμπογιάννη, εγκαινιάσατε πρόσφατα τη νέα ψηφιακή πλατφόρμα axiologisi.ypes.gov.gr; για την αξιολόγηση των δημοσίων υπηρεσιών από τους ίδιους τους πολίτες. Πόσο ρεαλιστικό είναι να προσδοκούμε ότι αυτή η αξιολόγηση θα επηρεάσει πραγματικά τη λειτουργία του Δημοσίου και δεν θα περιοριστεί σε μια απλή «καταγραφή εντυπώσεων»;
Στρατηγικά και από την πρώτη στιγμή της διακυβέρνησης της ΝΔ αντιμετωπίζουμε τη δημόσια διοίκηση με μια βελτιωτική λογική: θέλουμε τις δομές και το προσωπικό του δημόσιου ενισχυμένα με νέα εργαλεία, νέες δυνατότητες, νέες τεχνολογίες. Η προσέγγιση αυτή εδράζεται στην πεποίθηση μας ότι η δημόσια διοίκηση αποτελεί βασικό υποστηρικτικό βραχίονα για την υποδοχή των ξένων επενδύσεων, την αύξηση των ρυθμών ανάπτυξης, την εμπέδωση του νέου παραγωγικού μοντέλου της χώρας.
Στην προοπτική αυτή, η βελτίωση των υποδομών και των λειτουργιών του δημοσίου αποτελεί τον πυρήνα της μεταρρυθμιστικής μας προσπάθειας, στο Υπουργείο Εσωτερικών. Άρα, η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου από τους πολίτες εκτιμούμε ότι θα αποτελέσει έναν επιπλέον δείκτη για τα πεδία της δημόσιας διοίκησης που χρήζουν περαιτέρω βελτιωτικής παρέμβασης. Συνεπώς, η κρίση των πολιτών είναι μείζονος σημασίας για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά και για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου, το οποίο αλλάζει για πρώτη φορά τόσο ριζικά, ως προς τη φιλοσοφία που διέπει τη λειτουργία του.
Έχετε τονίσει πως τα ερωτηματολόγια είναι ανώνυμα και δεν συλλέγονται προσωπικά δεδομένα. Παρά ταύτα, ποια μέτρα έχετε λάβει για να διασφαλιστεί ότι η διαδικασία δεν μπορεί να χειραγωγηθεί ή να εργαλειοποιηθεί πολιτικά ή διοικητικά;
Κοιτάξτε, έχει προβλεφθεί εξαρχής οι πολίτες να εισέρχονται στην πλατφόρμα αξιολόγησης της Δημόσιας Διοίκησης με χρήση κωδικών TaxisNet, ώστε να διασφαλίζεται η μοναδικότητα κάθε υποβολής. Από εκεί και πέρα, όπως εξήγησε ο Υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος, η επεξεργασία των απαντήσεων θα πραγματοποιείται ομαδοποιημένα και ανωνυμοποιημένα και τα αποτελέσματα θα είναι προσβάσιμα για όλους τους πολίτες, μέσω αυτής της πλατφόρμας.
Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι οι επεξεργασίες που θα υπάρξουν από τον όγκο των δεδομένων θα είναι σε δημόσια θέα, πλήρως τεκμηριωμένες και βασισμένες στα σχόλια των πολιτών σε πολλά επίπεδα: ανά φορέα, ανά υπηρεσία, ανά Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, Δήμο και Δημοτική Ενότητα, ακόμα και σε επίπεδο ταχυδρομικού κώδικα. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι έχουμε θέσει μια σειρά από ασφαλιστικές δικλείδες, προκειμένου να θωρακίσουμε πρακτικά και θεσμικά τη διαδικασία συμπλήρωσης και επεξεργασίας του ερωτηματολογίου.
Η πλατφόρμα αξιολόγησης καλύπτει υπηρεσίες όπως ο ΕΦΚΑ, η ΑΑΔΕ και οι δήμοι. Γιατί εξαιρούνται κρίσιμοι τομείς όπως η υγεία ή η εκπαίδευση; Προτίθεστε να εντάξετε και αυτούς στο μέλλον;
Το ερωτηματολόγιο δεν καλύπτει όλο το εύρος των υπηρεσιών του δημόσιου, καθώς λειτουργεί δειγματοληπτικά, προκειμένου να καταγράψει τον κοινωνικό σφυγμό σε «υπηρεσίες πρώτης γραμμής», εκείνες δηλαδή που επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητα του πολίτη. Η πρώτη εφαρμογή του, λοιπόν, μπορεί να μας οδηγήσει σε περαιτέρω επεξεργασία ή διεύρυνσή του. Ειδικά για τις υπηρεσίες Υγείας, όμως, η αναβάθμιση των οποίων συνιστά καθημερινό μέλημα της κυβέρνησης, θα υπάρξει ειδικό ερωτηματολόγιο και ξεχωριστό πρόγραμμα από το Υπουργείο Υγείας. Και, βέβαια, είναι αντιληπτό πλέον ότι η αξιολόγηση στο δημόσιο εξελίσσεται σε στάδια: πρώτα ξεκινήσαμε με την ολιστική αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, ακολουθεί μέσα από το ερωτηματολόγιο η αξιολόγηση των υπηρεσιών του δημόσιου από τους πολίτες και έπεται η αξιολόγηση της συναλλαγής ad hoc που θα έχει ο εκάστοτε πολίτης με τις δημόσιες υπηρεσίες.
Στα τρία στάδια της νέας αξιολόγησης συμπεριλαμβάνεται και η αξιολόγηση των προϊσταμένων. Τι εγγυήσεις υπάρχουν ότι δεν θα παραμείνει μια τυπική διοικητική άσκηση, χωρίς αντίκτυπο;
Οι εγγυήσεις προκύπτουν από την ίδια τη φύση του συστήματος αξιολόγησης: είναι ολιστικό, με ποιοτικές μεταβλητές και σαφώς προσδιορισμένους στόχους και δεξιότητες. Άρα, δεν αρκεστήκαμε σε μια μορφή αξιολόγησης με βαθμολογική κλίμακα, αλλά για πρώτη φορά θεσμοθετήσαμε ένα σύστημα που διέπεται από μια λογική βελτίωσης, προϋποθέτοντας ατομικό σχέδιο ανάπτυξης για κάθε εργαζόμενο και συγκεκριμένη στοχοθεσία για τους Προϊσταμένους σε ετήσια βάση.
Η όλη διαδικασία της αξιολόγησης χαρακτηρίζεται από αξιοπιστία, με πλήρη καταγραφή και τεκμηρίωση της δράσης και της συνεισφοράς κάθε υπαλλήλου, με ιδιαίτερη έμφαση στον ρόλο του Προϊσταμένου που καλείται να αξιοποιήσει στο έπακρο τις ικανότητες των υπαλλήλων της ομάδας του.
Μιλάτε συχνά για «τεχνητή νοημοσύνη» στο Δημόσιο. Μπορείτε να μας εξηγήσετε πρακτικά πώς θα βοηθήσει η ΑΙ στην αξιολόγηση υπαλλήλων και δομών, και τι σημαίνει αυτό για τον ρόλο των προϊσταμένων;
Αρκεί να σας πω ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη για το σύστημα αξιολόγησης στο ελληνικό δημόσιο είναι μία πραγματικότητα. Μάλιστα, το ελληνικό δημόσιο κατατάσσεται ανάμεσα στις ηγέτιδες δυνάμεις στην Ευρώπη ως προς την ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης στις λειτουργίες του, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων. Η εισαγωγή της, τόσο στη διατύπωση και την ποιοτική ανάλυση της στοχοθεσίας των δημοσίων υπαλλήλων, σε συνδυασμό με τις αξιολογήσεις των Προϊσταμένων, μας παρείχαν ασφαλείς ενδείξεις για τον ακριβή αριθμό υπαλλήλων υψηλής απόδοσης.
Στην κατεύθυνση αυτή, εργαζόμαστε συστηματικά για τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης τόσο στον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων, όσο και στην απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών. Αναφορικά με τις προσλήψεις, το ψηφιακό εργαλείο στελέχωσης, που υλοποιήθηκε με πόρους του ΤΑΑ, αξιοποιεί στοιχεία τεχνητής νοημοσύνης, παρέχοντας την δυνατότητα να ιεραρχούμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τις ανάγκες του δημοσίου σε προσωπικό. Αλλά και για τους πολίτες, θα μειωθούν κατά πολύ τα βήματα διεκπεραίωσης των διοικητικών διαδικασιών, τα οποία έχουμε καταγράψει για πρώτη φορά αναλυτικά στην ψηφιακή πλατφόρμα mitos.gov.gr.
Ο νέος διαγωνισμός του ΑΣΕΠ έρχεται με την υπόσχεση επιτάχυνσης των προσλήψεων. Τι ακριβώς αλλάζει σε σχέση με το παρελθόν και πόσο γρήγορα μπορούν να περιμένουν οι επιτυχόντες να διοριστούν;
Ο νέος διαγωνισμός του ΑΣΕΠ χαρακτηρίζεται από μια σειρά από καινοτομίες: για πρώτη φορά υλοποιείται ψηφιακά, σε εξεταστικά κέντρα στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη, σε χρόνο που επιλέγουν οι ενδιαφερόμενοι, με βάση το καθημερινό τους πρόγραμμα. Επιπλέον, αναμένεται η επιτάχυνση της έκδοσης των αποτελεσμάτων λόγω της ανάπτυξης διαλειτουργικοτήτων και της ηλεκτρονικής διεξαγωγής του διαγωνισμού, ώστε οι συμμετέχοντες να γνωρίζουν την σειρά κατάταξής τους σε άμεσο χρόνο, καθώς δεν θα υπάρχει βάση στη διαδικασία.
Η ψηφιοποίηση του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ δεν συνιστά, όμως, μόνο μια σύγχρονη, αυτοματοποιημένη διαδικασία, αλλά παρέχει μια εξαιρετική ευκαιρία ανάλυσης δεδομένων με σκοπό την χάραξη κατάλληλων πολιτικών για την προσέλκυση εργαζομένων στο δημόσιο. Η κατεύθυνσή μας, εξάλλου, είναι να προσθέσουμε νέο επιστημονικό δυναμικό με υψηλή εξειδίκευση σε τεχνολογίες αιχμής και σε επιστημονικά πεδία με υψηλή ζήτηση. Με τελικό ζητούμενο, βεβαίως, ο κύκλος πλήρωσης μιας θέσης στο δημόσιο να ολοκληρώνεται εντός ενός ημερολογιακού έτους, με στόχο μας να μεσολαβούν 6-7 μήνες από την έκδοση των αποτελεσμάτων μέχρι την πρόσληψη του εκάστοτε υπαλλήλου.
Αναφέρεστε στην «προληπτική στελέχωση» με βάση τις ανάγκες κάθε υπηρεσίας. Μπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα πώς η τεχνητή νοημοσύνη θα προβλέπει μελλοντικά ελλείμματα προσωπικού; Πόσο έτοιμος είναι ο μηχανισμός να το υλοποιήσει αυτό;
Μια από τις περιπτώσεις χρήσης της Τεχνητής Νοημοσύνης για τους σκοπούς του ετήσιου προγραμματισμού προσλήψεων είναι, για παράδειγμα, η πρόβλεψη του αριθμού των συνταξιοδοτήσεων, τόσο σε ορίζοντα έτους, όσο και βαθύτερα, ώστε να είμαστε σε θέση να προγραμματίσουμε την κάλυψη των αναγκών για τις ειδικότητες που αποχωρούν από το δημόσιο. Η ίδια προβολή μπορεί να συμβεί και σε γεωγραφικό επίπεδο, «προβλέποντας» τις ανάγκες που θα προκύψουν στο εγγύς μέλλον για μια γεωγραφική περιφέρεια, με βάση την τρέχουσα στελέχωση.
Συμπεριλαμβάνεται στο νέο μοντέλο η χρήση assessment centers για τις επιλογές στελεχών. Πώς διασφαλίζετε ότι αυτά δεν θα γίνουν εστίες υποκειμενισμού ή αδιαφάνειας; Έχει ο πολίτης τρόπους ελέγχου;
Είναι υπό διαμόρφωση ο ολικός ανασχεδιασμός της διαδικασίας προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ και του οργανωσιακού μοντέλου αυτού, με την υλοποίηση ενός νέου ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος, το οποίο θα διαλειτουργεί και με άλλα πληροφοριακά συστήματα της δημόσιας διοίκησης (πχ HRMS). Βασικός πυρήνας του νέου μοντέλου θα είναι η «δεξαμενή» υποψηφίων που θα είναι έτοιμοι προς διορισμό. Σε κάθε περίπτωση υπενθυμίζω ότι μιλάμε για μια αμιγώς ηλεκτρονική διαδικασία, με χρήση εξειδικευμένων ψυχομετρικών εργαλείων διακρίβωσης δεξιοτήτων που θα ανήκουν στο ΑΣΕΠ.
Κατά τα λοιπά, το ΑΣΕΠ, ως συνταγματικά κατοχυρωμένη Ανεξάρτητη Αρχή, εγγυάται, όπως συμβαίνει και μέχρι σήμερα, το αδιάβλητο, την αμεροληψία και την αντικειμενικότητα κάθε διαδικασίας που υλοποιεί.
